Noorderschrift

Ankie Lok – journalist, schrijver

Tag: Oorlog (pagina 1 van 9)

31 december 2019

Oudejaarslijst 2019: de laatste keer

oudejaarslijst 2019

De jaren tien stoppen op het hoogtepunt, zo ook de oudejaarslijst. 

Begonnen in 2011 voor een kleine cirkel van familie, vrienden en kennissen, bleek de volstrekt private lijst populair onder een bredere groep lezers. Dat was vleiend voor de lijst en legde de lat hoog. Welke belevenissen zijn nog interessant voor de goegemeente? 

Vrijwel allemaal, zo bleek elk jaar weer. Het zal deels in de herkenning zitten (zo volstrekt privaat zijn mijn avonturen nu ook weer niet, laten we wel wezen) en deels in de impliciete uitnodiging om zelf ook eens terug te blikken: wat was jóúw kutste moment van het jaar? Onder het genot van een oliebol, kniepertie, glühwein of gewoon champagne. In december tenminste, de oudejaarslijst bleek bijvoorbeeld in maart ook nog lezers te trekken.

De oudejaarslijst is nu zelf een kniepertie geworden. Hij heeft negen jaren uitgespeld: voorbij, gestold, afgerold, ze liggen er open en bloot bij voor wie ze wil oprapen ter herinnering.

We bereiken het einde van een decennium. Wat had 2019 te bieden? Dit bleek het jaar van de sluier: ik ontmoette een ezelin in een bruidspakje en keek door een vitrage voor een Pools paleisraam. 

Mijn lezers dank ik voor hun lach en hun trouw. Ik wens jullie allen een sluier om jullie eigen belevenissen doorheen te bekijken.

Bijt in een kniepertie en lees ’m: de laatste oudejaarslijst >>

9 maart 2019

Naakt op zondag

Recensie verschenen op De Leesclub van Alles (zie link onderaan):

Ik analyseerde voor DLVA de fenomenale openingszinnen van de roman Mothering Sunday van Graham Swift.

graham swift_mothering sunday

Twee zinnen, een hele wereld: Graham Swift opent zijn roman in volle galop. In een renpaard schept hij een zinnebeeld van alles wat je ooit is ontglipt.

Het is zeldzaam, maar nu en dan gebeurt het, zomaar, heel soms: het boek dat je zojuist argeloos opensloeg, grijpt je vanaf de eerste zinnen en heeft je voorgoed te pakken. Mij overkwam het bij Mothering Sunday, de meest recente roman van de Engelse schrijver Graham Swift. Deze begint als volgt:

‘Once upon a time, before the boys were killed and when there were more horses than cars, before the male servants disappeared and they made do, at Upleigh and at Beechwood, with just a cook and a maid, the Sheringhams had owned not just four horses in their own stable, but what might be called a “real horse”, a racehorse, a thoroughbred. Its name was Fandango.’

Openingszinnen ‘Mothering Sunday’

Wat staat hier? Een hele wereld, die je in een paar golven in zich opneemt. Alleen al de eerste woorden. Met ‘once upon a time’ beginnen sprookjes en volksverhalen. Het is de eerste, opzichtige clou van de auteur: ik ga je een verhaal vertellen, ga er maar eens even voor zitten.

Lees de complete recensie op de website van De Leesclub van Alles (gepubliceerd 1 maart 2019).

29 december 2018

Oudejaarslijst 2018: slapen en ontwaken

oudejaarslijst 2018

Om het jaar uit te luiden, laat ik me graag vergezellen door de twee vrouwen op de foto’s links en rechts hierboven. Zij hadden elk hun eigen trauma te verwerken. Ik (midden) kreeg het afgelopen zomer voor de kiezen met een ‘shredcast’: eigenhandig duwde ik post die ik zelf ooit had verstuurd door de versnipperaar. Een ellendig experiment.

De rode draad van 2018 liep verder langs slapen en ontwaken. Zo was er een claustrofobische overnachting op Texel, we keken naar pittende panda’s, met mijn hoofd onder de dekens luisterde ik naar Wende Snijders, in een Drentse slaapkamer hielden alinea’s uit ‘De lange droogte’ me in de houtgreep, ik werd wakker geappt voor vulpenadvies, en de domste actie voltrok zich in bed.

Ga er maar weer voor zitten (met een oliebol) en lees de oudejaarslijst 2018 >>

10 november 2018

Vele details over Drents strafkamp

Recensie verschenen op De Leesclub van Alles (zie link onderaan):

Erik Dijkstra, Spitten voor de vijand. Het verhaal van strafkamp Yde en de tewerkstelling in Drenthe. Van Gorcum, 2018, € 21,95.

Erik Dijkstra_Spitten voor de vijand_uitgeverij Van Gorcum

Wil de auteur vooral een persoonlijk verhaal vertellen of feiten benoemen? In de tweede helft komt het goed met deze terechte toevoeging aan de bezettingsliteratuur.

Het teken met de hand – ‘Weg!’ – van zijn helper kon Eelke Dijkstra niet meer redden. Op 14 november 1944 werd hij op zijn onderduikadres in het Friese Bergum opgepakt en meegenomen. Dijkstra was een van de honderdduizend mannen die kort daarvoor waren opgeroepen voor de Arbeitseinsatz: de Duitse bezetter had grote behoefte aan arbeidskrachten om verdedigingswerken te bouwen. Zo moest in het nog bezette Drenthe en Groningen de Assener Stellungworden aangelegd, met onder meer tankvallen, loopgraven en machinegeweerposten.

In Yde werd naast een ‘vrije’ ploeg – mannen die onder meer zelf een kosthuis mochten zoeken – een strafploeg aangesteld, met mannen zoals Eelke Dijkstra, voor het grootste deel afkomstig uit het huis van bewaring in Leeuwarden. Zij werden gehuisvest in de plaatselijke openbare lagere school. Journalist Erik Dijkstra vernam wat zijn Friese grootvader had meegemaakt via het oorlogsdagboek dat die had bijgehouden. Dit dagboek werd voor Erik de aanleiding zich in het onderwerp te verdiepen.

Lees de hele recensie op de website van De Leesclub van Alles (gepubliceerd 7 november 2018).

10 februari 2018

Zoektocht naar Joods Winschoten

Noorderland_Joods Winschoten_synagoge1_copyright Max de Krijger
Synagoge in Winschoten (foto Max de Krijger).

Reportage voor magazine Noorderland

Tekst Ankie Lok
Fotografie Max de Krijger 

Stadsgids Koos Akkerman geeft rondleidingen door het Joodse verleden van Winschoten. Ook de Joodse dichter Saul van Messel (1912-1993) werd hier geboren. Diens naoorlogse poëzie vangt in woorden wat er op straat nog voelbaar is van de verdwenen gemeenschap: ‘mien sjoel is blind/ dij zugt gain jeudn meer’. 

Lutje Mokum, Mokum Beis en Sodom. De bijnamen van Winschoten verwijzen naar het Joodse verleden van de stad. In de jaren voor de Tweede Wereldoorlog had Winschoten, op Amsterdam na, procentueel de meeste Joodse inwoners van Nederland: ongeveer tien procent van de bevolking. Naast zulke statistieken klinkt de toevoeging “lutje” (klein) aan “Mokum” bijna onnodig bescheiden. 

Lees meer
« Oudere berichten

Archieven