Noorderschrift

Ankie Lok – journalist, schrijver

Tag: Tweede Wereldoorlog (pagina 1 van 4)

31 december 2019

Oudejaarslijst 2019: de laatste keer

oudejaarslijst 2019

De jaren tien stoppen op het hoogtepunt, zo ook de oudejaarslijst. 

Begonnen in 2011 voor een kleine cirkel van familie, vrienden en kennissen, bleek de volstrekt private lijst populair onder een bredere groep lezers. Dat was vleiend voor de lijst en legde de lat hoog. Welke belevenissen zijn nog interessant voor de goegemeente? 

Vrijwel allemaal, zo bleek elk jaar weer. Het zal deels in de herkenning zitten (zo volstrekt privaat zijn mijn avonturen nu ook weer niet, laten we wel wezen) en deels in de impliciete uitnodiging om zelf ook eens terug te blikken: wat was jóúw kutste moment van het jaar? Onder het genot van een oliebol, kniepertie, glühwein of gewoon champagne. In december tenminste, de oudejaarslijst bleek bijvoorbeeld in maart ook nog lezers te trekken.

De oudejaarslijst is nu zelf een kniepertie geworden. Hij heeft negen jaren uitgespeld: voorbij, gestold, afgerold, ze liggen er open en bloot bij voor wie ze wil oprapen ter herinnering.

We bereiken het einde van een decennium. Wat had 2019 te bieden? Dit bleek het jaar van de sluier: ik ontmoette een ezelin in een bruidspakje en keek door een vitrage voor een Pools paleisraam. 

Mijn lezers dank ik voor hun lach en hun trouw. Ik wens jullie allen een sluier om jullie eigen belevenissen doorheen te bekijken.

Bijt in een kniepertie en lees ’m: de laatste oudejaarslijst >>

10 november 2018

Vele details over Drents strafkamp

Recensie verschenen op De Leesclub van Alles (zie link onderaan):

Erik Dijkstra, Spitten voor de vijand. Het verhaal van strafkamp Yde en de tewerkstelling in Drenthe. Van Gorcum, 2018, € 21,95.

Erik Dijkstra_Spitten voor de vijand_uitgeverij Van Gorcum

Wil de auteur vooral een persoonlijk verhaal vertellen of feiten benoemen? In de tweede helft komt het goed met deze terechte toevoeging aan de bezettingsliteratuur.

Het teken met de hand – ‘Weg!’ – van zijn helper kon Eelke Dijkstra niet meer redden. Op 14 november 1944 werd hij op zijn onderduikadres in het Friese Bergum opgepakt en meegenomen. Dijkstra was een van de honderdduizend mannen die kort daarvoor waren opgeroepen voor de Arbeitseinsatz: de Duitse bezetter had grote behoefte aan arbeidskrachten om verdedigingswerken te bouwen. Zo moest in het nog bezette Drenthe en Groningen de Assener Stellungworden aangelegd, met onder meer tankvallen, loopgraven en machinegeweerposten.

In Yde werd naast een ‘vrije’ ploeg – mannen die onder meer zelf een kosthuis mochten zoeken – een strafploeg aangesteld, met mannen zoals Eelke Dijkstra, voor het grootste deel afkomstig uit het huis van bewaring in Leeuwarden. Zij werden gehuisvest in de plaatselijke openbare lagere school. Journalist Erik Dijkstra vernam wat zijn Friese grootvader had meegemaakt via het oorlogsdagboek dat die had bijgehouden. Dit dagboek werd voor Erik de aanleiding zich in het onderwerp te verdiepen.

Lees de hele recensie op de website van De Leesclub van Alles (gepubliceerd 7 november 2018).

10 februari 2018

Zoektocht naar Joods Winschoten

Noorderland_Joods Winschoten_synagoge1_copyright Max de Krijger
Synagoge in Winschoten (foto Max de Krijger).

Reportage voor magazine Noorderland

Tekst Ankie Lok
Fotografie Max de Krijger 

Stadsgids Koos Akkerman geeft rondleidingen door het Joodse verleden van Winschoten. Ook de Joodse dichter Saul van Messel (1912-1993) werd hier geboren. Diens naoorlogse poëzie vangt in woorden wat er op straat nog voelbaar is van de verdwenen gemeenschap: ‘mien sjoel is blind/ dij zugt gain jeudn meer’. 

Lutje Mokum, Mokum Beis en Sodom. De bijnamen van Winschoten verwijzen naar het Joodse verleden van de stad. In de jaren voor de Tweede Wereldoorlog had Winschoten, op Amsterdam na, procentueel de meeste Joodse inwoners van Nederland: ongeveer tien procent van de bevolking. Naast zulke statistieken klinkt de toevoeging “lutje” (klein) aan “Mokum” bijna onnodig bescheiden. 

Meer lezen
30 oktober 2016

De foto’s van Vishniac: synoniemen van verdwijnen

Het slot van een tweeluik over Krakau: Roman Vishniac fotografeerde kort voor de Holocaust het joodse leven in Oost-Europa. Het boek dat met die foto’s werd samengesteld heeft een barmhartige titel.

Foto van Roman Vishniac: mannen verkopen oude kleding, Kazimierz, Krakau, Polen, 1935-1938.

Foto van Roman Vishniac: mannen verkopen oude kleding, Kazimierz, Krakau, Polen, 1935-1938.

‘I was born as a Jew in czarist Russia – the lowest caste, unprotected, exposed to defamation and persecution’ (Ik werd geboren als jood in tsaristisch Rusland – de laagste kaste, onbeschermd, blootgesteld aan laster en vervolging). Zo luidt de eerste zin uit een brief van fotograaf Roman Vishniac aan de Amerikaanse president Roosevelt.

Meer lezen

« Oudere berichten

Archieven